Ήταν Ιούνης του 89 όταν επέστρεψα στα Γιάννενα μετά από 6 χρόνια απουσίας...το καλοκαίρι του 83, είχα ακούσει το περίφημο «δεν έχεις θέση στο εργαστήριο και πιθανώς ούτε σε αυτό το πανεπιστήμιο»...μετά από 4 χρόνια στα φιλόξενα εργαστήρια του Ινστιτούτου Φυσικοχημείας του ΕΙΕ και 2 χρόνια θητείας επέστρεψα στην πόλη που έχει σημαδέψει τη ζωή μου...στα Γιάννενά μου.
Το κλίμα ήταν πλέον αλλιώς...νέα πρόσωπα στο Πανεπιστήμιο...πρόσωπα με αριστερό ιδεολογικό φορτίο...με πολλές νέες ιδέες που μαζί με τους παλιότερους έκαναν το τότε Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων πρωτοπορεία της ριζοσπαστικής σκέψης...ο Παύλος, ο Θέμης, η Μαριάννα, ο Παναγιώτης, ο Μπάμπης, η Βούλα, ο Ευθύμης...
Με τον Ευθύμη «δέσαμε» από τη πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας. Ήταν τα κοινά μας ενδιαφέροντα για την οικολογία και το μαρξισμό, ήταν η βαθειά του σκέψη και η ικανότητά του να σκάβει κάτω από τη επιφάνεια, ο πράος χαρακτήρας του και η μεγάλη ανεκτικότητά του απέναντι στις ιδεολογικές μου ιδιορυθμίες (ήμουν ο ένας και μοναδικός τροτσκιστής στα Γιάννενα εκείνη την περίοδο) αλλά περισσότερο για μένα ήταν και ένα αίσθημα ότι σε κάθε μας συζήτηση μάθαινα από τον Ευθύμη.
Ο Ευθύμης ήταν για μένα και φίλος και σύντροφος και δάσκαλος. Μου άνοιξε τους ορίζοντες της Περιβαλλοντικής Φιλοσοφίας, μου μίλησε για τα διάφορα ρεύματα και τις διαφοροποιήσεις τους, για το κίνημα απελευθέρωσης των ζώων, για τη Βαθειά Οικολογία, τον Άρνε Νας, τον O’Connor...και μαζί με όλα αυτά για τη φυσική φιλοσοφία του Αριστοτέλη, το Λουκρήτιο, τον Πλίνιο. Φυσικός ήμουν (και είμαι), ο Ευθύμης μου ξεκλείδωσε τη Φιλοσοφία.
Ο Ευθύμης οργάνωσε την πρώτη ημερίδα Περιβαλλοντικής Φιλοσοφίας και Εκπαίδευσης στα Γιάννενα. Με κάλεσε να μιλήσω. Η πρώτη μου απόπειρα να αρθρώσω συγκροτημένο φιλοσοφικό λόγο. Θυμάμαι ακόμα τον επίλογο: «η οικολογία και η ηθική της ελευθερίας».
Και μετά μαζί και με τον Θέμη ήλθε η «Ομάδα Ανακύκλωσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων». Για τον Ευθύμη δεν ήταν μόνο η θεωρητική αναζήτηση. Ήταν σε εξίσου σημαντικό επίπεδο και η πράξη, από το πιο στοιχειώδες επίπεδο στο πιο μεγάλο.
Από το να ανακυκλώσουμε τους τόνους χαρτί που χρησιμοποιεί ένα Πανεπιστήμιο μέχρι τη συμμετοχή στο Σύλλογο, την απεργία, το δρόμο.
Σε εκείνη την προσπάθεια ανακύκλωσης είμαστε απελπιστικά μόνοι. Κουβαλήσαμε μόνοι μας την πρέσσα χαρτιού, βάλαμε μόνοι μας τους κάδους συλλογής χαρτιού σε όλο το Πανεπιστήμιο και στο τέλος μόνοι νιώσαμε το αίσθημα απελπισίας και αποτυχίας όταν δεν υπήρχε κάποιος να αδειάζει τους κάδους (το κάναμε κι αυτό) και το φορτηγό για να μεταφέρει το χαρτί στη μονάδα ανακύκλωσης ζήταγε τόσα που ξεπέρναγαν κατά πολύ τα έσοδα από την πώληση του χαρτιού.
Στην αποτυχία δένεσαι ακόμα περισσότερο. Και δεθήκαμε με τον Ευθύμη ακόμα πιο πολύ. Και με το μεσσιανικό αίσθημα που διακρίνει κάθε καλό αριστερό, εκτιμήσαμε ότι υπάρχει πολιτικό κενό στο χώρο της οικοαριστεράς και κάναμε το βήμα μαζί με τον αξέχαστο Νίκο Καίσαρη για τη συγκρότηση της «Πράσινης Αριστεράς». Συζητήσεις, δημόσιες εκδηλώσεις, συνεντεύξεις στην «Αυγή» και αρθρογραφία στο «Δαίμωνα της Οικολογίας». Τον είχε πιστέψει τον «Δαίμωνα» ο Ευθύμης. Τον στήριξε με την παρουσία του και τις ιδέες του. Το εγχείρημα «Πράσινη Αριστερά» τελείωσε γρήγορα. Η πλειοψηφεία με δημόσια δήλωσή της εντάχθηκε στον «Συνασπισμό».
Και μετά χάσαμε τον Καίσαρη. Δεν ήταν ότι μείναμε λιγότεροι. Ήταν ότι ο Νίκος ήταν κάτι σαν ατμομηχανή. Μας έβαζε σε κίνηση. Στο Σεμινάριο για την «Πολιτική Οικολογία στην Ελλάδα» που έγινε στη Σύρο, η ατμόσφαιρα βάραινε από την απώλεια του Νίκου.
Και μετά ήλθαν οι Συναντήσεις στην Ελάτη για την «Κριτική Επιστήμη και Εκπαίδευση». Ψυχή των συζητήσεων ο Ευθύμης. Πάντα με ένα μεγάλο κύκλο νέων μεταπτυχιακών γύρω του, να τον ρωτάνε συνεχώς για την Περιβαλλοντική Ηθική και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και να κρέμονται από τα λόγια του. Και ο Ευθύμης να απαντά με τη χαρακτηριστική του απλότητα. Και για την νέα γενιά ήταν ο δάσκαλος. Με τις ιδέες που δεν πάλιωσαν ποτέ, με τη ζωντάνια ενός έφηβου.
Και όχι μόνο στην Ελάτη, σε κάθε Συνέδριο και Σεμινάριο που οργανώσαμε τα ταλευταία χρόνια για την Ιστορία, τη Φιλοσοφία και τη Διδακτική, ο Ευθύμης ήταν εκεί. Παρών στην Επιστημονική Επιτροπή, ως προσκεκλημένος ομιλητής, ως συζητητής. Πάντα εύστοχος, πάντα διεισδυτικός στις παρατηρήσεις του, πάντα με τις ερωτήσεις του να δείχνει καινούργιους δρόμους.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Και στην εξέγερση του Δεκέμβρη, ο Ευθύμης κάθε μέρα ήταν μαζί μας στο δρόμο. Και στις μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις ενάντια στα πρώτα μνημόνια, και στο Σύνταγμα ο Ευθύμης ήταν εκεί...ακόμα και όταν ήταν καταβεβλημένος από τις θεραπείες.
Ποτέ δεν ήταν ο διαννοούμενος της καρέκλας, του διαδρόμου των υπουργείων. Ήταν «οργανικός διαννοούμενος» της τάξης που υποστήριζε για την αλλαγή της κοινωνίας. Δεν τον χώραγαν οι τοίχοι του γραφείου ακόμα και του δικού του.
Όταν συνταξιοδοτήθηκε, είχε το δικό του γραφείο στους χώρους του Εργαστηρίου που έχω την ευθύνη. Λίγες φορές ήλθε για να καθήσει. Πάντοτε έφερνε κόσμο να γνωριστούμε. Τα παιδιά από τη Φωκίδα, τα παιδιά από την Καλλιθέα, τα παιδιά που έβγαλαν αυτό το βιβλίο, τα παιδιά από την τάδε επιτροπή.
Δεν τον χώραγε ο τόπος, ήταν ο πολίτης της πόλης, μάλλον ο πολίτης όλης της γης.
Και υπάρχουν κι άλλα, πιο προσωπικά. Οι επισκέψεις μας στην Ερατεινή, η φιλοξενία μας στο χωριό, οι ταβέρνες μας, οι εκδρομές μας, η επίσκεψη στη Ζάκυνθο που δεν έγινε ποτέ... και πιο πολύ οι συζητήσεις μας για τις προσωπικές μας αγωνίες, για τις συμπεριφορές φίλων που μας στενοχώρησαν...
...και οι συζητήσεις μας όταν τον χτύπησε η ύπουλη αρρώστεια...και την πάλευε όπως μόνος αυτός ήξερε να το κάνει.
Όταν μου ζήτησε η Άννα να γράψω για τον Ευθύμη, μου ανέβηκε κόμπος στο λαιμό. Δεν ήταν εύκολο. Δεν έχω συνειδητοποιήσει ακόμα ότι ο Ευθύμης έφυγε...πιστεύω ότι κάπου λείπει και θα ξαναγυρίσει. Και θα τον δω να ανοίγει την πόρτα του γραφείου όπως τον τελευταίο καιρό, με γρήγορες κινήσεις και πλατύ χαμόγελο: «Κωστάκη παράτα τα...πάμε έξω...έχουμε να συζητήσουμε».
Μου λείπεις φίλε μου και σύντροφέ μου Ευθύμη!!
